Afgelopen week hoorde ik in het nieuws dat het aantal jongeren die mentale problemen ervaren de laatste tijd is toegenomen. Met name meisjes ervaren klachten. Een schrikbarend hoog aantal. Dit nieuws kreeg ik te horen in de week dat er in de rechtbank van Maastricht een zaak dient tegen de gemeente Maastricht, omdat met name de kleine zorgaanbieders worden buitengesloten in de aanbestedingen voor 2023. En even krijgt mijn hoofd het niet geregeld… Hoe is het mogelijk dat deze twee tegenstrijdige berichten mij tegelijkertijd bereiken. Ik vraag me af waar we dan in vredesnaam mee bezig zijn. Bezuinigen op de jeugdzorg op een moment dat de nood onder jongeren nog nooit zo hoog is geweest.
De nieuwe aanbestedingen van de gemeente Maastricht voor 2023 betekenen dat er met name contracten worden gesloten met grote aanbieders. Kleine aanbieders worden buitengesloten of kunnen onder onaantrekkelijke voorwaarden onderaannemer van de ´grote jongens´ worden. En dat met de wetenschap net heel veel zorgvragers aankloppen bij de kleine zorgaanbieders, omdat ze zich daar veel meer gehoord voelen dan in de grote, logge en volgens zorgvragers vaak onpersoonlijke grote instellingen.
Daarnaast wordt de nood in de jeugdzorg alleen maar groter. De wachtlijsten zijn nu al enorm. En deze zullen alleen maar toenemen op het moment dat een groot deel van de kleine zorgaanbieders geen contract met de gemeente krijgt en geen jeugdhulp meer kan aanbieden.
Zorgvragers kunnen nog aankloppen bij de kleine aanbieders, maar dan moeten ze de zorg zelf gaan betalen. Ik weet dat sommige ouders hiervoor zullen gaan kiezen. Jammer genoeg ontstaat er dan een onwenselijke situatie in de jeugdhulpverlening waarbij de kinderen waarvan de ouders het kunnen betalen, zorg kunnen krijgen bij de kleine aanbieder en de kinderen waarvan ouders niet de financiële middelen hebben, zijn aangewezen op de grote aanbieders. Waarbij ze tegen lange wachtlijsten en een woud van regelgeving zullen aanlopen.
Een andere vraag die door mijn hoofd blijft spoken, is hoe het kan dat zoveel jongeren, en dan met name meisjes mentale problemen ervaren. Wat is er aan de hand? Ik zie het zelf in mijn praktijk ook: jongeren die al voor hun eindexamen van de middelbare school kampen met burnoutklachten. En de trend zet zich voort naar de millennials en de volwassenen. De jeugdhulpverlening en de GGZ stroomt over.
Maar misschien moet er in plaats dat er telkens met het vingertje naar de hulpverlening wordt gewezen en er telkens nieuwe bezuinigingen worden doorgevoerd om de hulpverlening financieel onder controle te krijgen, eens gekeken worden naar onze maatschappij. Mensen bezwijken onder de enorme druk die maatschappelijk wordt opgelegd. Met name jongeren ervaren deze druk. Veel jongeren leren dat ‘the sky is the limit’ en dat ze er alles uit moeten halen wat er in zit.
Dat lijkt een goede insteek, maar deze overtuiging heeft ook een keerzijde: het leidt tot stress en spanning om aan deze hoge norm te kunnen voldoen. Ik denk terug aan een gesprek dat we hadden met een Tibetaanse Lama toen we in Yushu, Tibet waren. Hij zei: “Jullie westerlingen willen vaak zo veel, dat past niet in een mensenleven.” En ik denk dat deze wijze Lama gelijk heeft. Laten we beginnen in onze maatschappij de lat voor iedereen, inclusief voor onze jongeren, een stuk lager te leggen.
